|
Nama: (Johan bin Jaafar, Datuk;
Jaafar Khan, J.J., Lanang Sejagat)
Tarikh Lahir: 9 November 1953
Tempat Lahir: Sungai
Balang Besar, Muar, Johor Darul Takzim
Alamat: 44, Jalan 5/64, Bukit Gasing,
46000 Petaling Jaya, Selangor Darul Ehsan.
|
Johan Jaafar
Datuk
Johan bin Jaafar adalah bekas pengerusi Dewan Bahasa dan Pustaka (DBP)
menggantikan Tan Sri Kamarul Ariffin Mohamed Yassin. Beliau juga merupakan
pengerusi Media Prima Berhad dan juga pengarah Kumpulan New Straits Time
Berhad. Beliau seorang penulis puisi dan drama di Malaysia yang terkenal.
Beliau banyak kali menjadi hos temubual bersama pemimpin negara di televisyen.
Kehidupan awal
Johan
bin Jaafar (nama pena Jaafar Khan, J.J., Lanang Sejagat) dilahirkan pada 9
November 1953, di Sungai Balang Besar, Muar, Johor. Beliau kini menetap di
Petaling Jaya, Selangor.
Pendidikan
Mulanya
Johan Jaafar bersekolah di Sekolah Rendah Perserian, Semerah (1960-1965);
sekolah menengah aliran Inggeris di Semerah (1966-1970) ;Sekolah Tinggi Muar
(1972-1973); Universiti Malaya (1974-1977) dan memperoleh Ijazah Sarjana Muda
Sastera. Sejak di bangku sekolah rendah, Johan telah melibatkan diri dlam
bidang teater, iaitu pada sekitar tahun 1960-an dengan ikut serta dalam
kegiatan sandiwara di kampung kelahirannya.
Sejak
1960-an beliau terlibat dengan kegiatan sandiwara di Muar seperti menarik tali
tirai dan mencari bahan-bahan untuk latar pentas. Semasa di sekolah menengah,
beliau mula berlakon, menulis skrip dan mengarah drama untuk acara persembahan
sekolah. Di universiti beliau aktif dalam Kumpulan Kesenian Universiti Malaya
(KESUMA).
Kerjaya
Bertugas
sebagai Pegawai Penyelidik (Pegawai Perancang Bahasa) di DBP; Ketua Bahagian
Majalah (1988-1990) ;Ketua Bahagian Penerbitan Am DBP. Pada September 1991
belajar peringkat sarjana di Universiti Nottingham, England dalam bidang
Critical Theory.
Oktober
1992 berhenti di DBP dan mula bekerja di Kumpulan Utusan Melayu sebagai Ketua
Pengarang Kumpulan ; Ahli Lembaga Pengarah Utusan Melayu.
Penulisan dan
pentadbiran
Beliau
hidup dalam 'dua alam' iaitu alam sastera/budaya dan alam pengurusan moden /
korporat. Beliau seorang “sasterawan” ,merangkap pengurus korporat.Beliau
menjadi Ketua Pengarang Utusan Melayu ketika Datuk Seri Anwar Ibrahim menanjak
menjadi Timbalan Perdana Menteri Malaysia menggantikan Ghafar Baba . Apabila
Anwar dipecat beliau turut terpelanting .
Beliau
juga Ahli Majlis Perniagaan Malaysia (Malaysian Business Council) ; Ahli
Lembaga Pengarah Perbadanan Kemajuan Multimedia (Multimedia Development
Council) ;ahli Lembaga Pengarah BERNAMA serta pengarah di beberapa buah
syarikat yang tersenarai di Bursa Saham Kuala Lumpur (BSKL).
Semasa
bertugas di DBP, Johan menghasilkan cerpen “Potret Seorang Anu Sebagai Anu”
(Dewan Sastera, Februari 1983). Novelet/drama/cerpen beliau berjudul Pemain
(1987) - separuh autobiografi sasterawan/pentadbir bernama Johan. Selepas 1993,
Johan tidaklah seproduktif para penulis sezamannya. Beliau ditugaskan memimpin
Syarikat Utusan Melayu sebagai Ketua Pengarang dan tumpuannya hanyalah pada
penulisan berita dan rencana. Novel terakhir beliau ialah Laguku Untukmu
(1979). Cerpen yang terakhir ditulisnya lebih 15 tahun. Drama terbarunya,
“Asiah Samiah” (1999).
Ketika
bersama Badan Budaya DBP, beliau mengarahkan drama “Mayat” (karya Hatta Azad
Khan); “Hari-hari Terakhir Seorang Seniman” (adaptasi sendiri daripada novel
Anwar Ridhwan); “Salina” (daripada novel A. Samad Said) ; “Rumah Kedai di Jalan
Seladang” (daripada cerpen A. Samad Ismail).
Dalam
dunia kewartawanan jelas kelihatan dua Johan yang berbeza ; kolumnis “Selayang
Pandang” (dengan nama Lanang Sejagat dalam Mingguan Malaysia. Kolumnis “Nota
Kaki” (Utusan Malaysia) lebih santai. Sementara ruang “Cambuk Wak Cantuk”
(Mingguan Malaysia), atau tulisan mudahnya mengenai filem dalam majalah Hai
keluaran Utusan Melayu lebih ringan.
Johan
terlibat dalamm menggerakkan kegiatan berpuisi (Malam Puisi Utusan) serta
mementaskan beberapa buah drama tahunan (antaranya "Lantai T. Pinkie"
karya A. Samad Said dan "Anugerah" adaptasi daripada novel Zaharah
Nawawi).
Media
arus perdana - Utusan Malaysia, Utusan Melayu, Mingguan Malaysia dan Utusan
Zaman kembali menjadi tunggak kegiatan dan wadah budaya dan sastera. Majalah
Pemikir, Mangga, Kawan, Cerdas Pintar, Saji, Rias dan Hai dan majalah sastera
'Karya' turut diterbitkan. Majalah Karya yang mahu diangkat setanding dengan
Dewan Sastera, terpaksa ditutup ekoran kegawatan ekonomi 1998. Majalah Mastika,
Wanita dan Al-Islam turut diberi sentuhan .
Pada
November 1992 beliau adalah 'orang luar' yang dibawa masuk sebagai Ketua
Pengarang Utusan Melayu . Beliau bukan berasal dari Utusan Melayu. Utusan
Malaysia dan Mingguan Malaysia mesti terus berpengaruh,lebih serius dan terus
“laku”. Mingguan Malaysia kekal sebagai akhbar mingguan paling laris. Utusan
Malaysia telah tewas dari segi edaran dengan akhbar saingannya mulai tahun
1988. Tetapi pada tahun 1998, Utusan Malaysia menjadi akhbar harian berbahasa
Melayu paling laris di negara ini. Johan memimpin Utusan Melayu hanya lima
setengah tahun (1992-1998). Pada 14 Julai 1998 beliau tidak lagi menjadi Ketua
Pengarang Kumpulan Utusan setelah Anwar Ibrahim dipecat. Empat rakannya turut
menerima nasib yang sama seperti A Kadir Jasin.
Selepas
itu beliau menghasilkan drama pentas – “Asiah Samiah” – setelah lebih 14 tahun
tidak berbuat demikian.
Beliau
aktif dalam Kumpulan Sandiwara Kampung. Beliau menulis skrip berdasarkan
kisah-kisah dalam Sejarah Melayu dan Hikayat Hang Tuah serta lagenda dari Jawa.
Beliau juga mencuba mengarah drama/teater pada usia yang sangat muda.
Semasa
bersama KESUMA, beliau mementaskan “Kotaku Oh Kotaku” di Panggung Eksperimen,
Universiti Malaya (1975); mengarahkan pula “Angin Kering” (1976); Sempena Pesta
Teater Universiti Malaya (1979) mengarahkan “Si Bongkok Tanjung Puteri” karya
Shaharom Husain.
Beliau
juga terlibat dalam kumpulan Anak Alam. Anak Alam adalah grup penyair dan
pelukis tempatan yang mendampingi teater. Dua tulisannya mengenai grup itu
cukup menginsafkan. Anak Alam berkubar ekoran kekarutan birokrasi dan
kesombongan anggotanya. ('Sebuah Fenomena Bernama Anak Alam' Utusan Malaysia,
10 Mac 1997 dan “Anak Alam Bahagian Kedua: Episod Sedih” Utusan Malaysia, 7
April 1997).
Johan
gila menonton filem . Beliau menonton lebih 200 buah filem setahun. Antaranya
di “Panggung Kandar” di pekan Semerah ketika belajar di Tingkatan lima. Artikel
beliau “Mencari Cinema Paradiso” (Hai, 4 Ogos 1996).Pawagam itu milik Wak
Kandar .Beliau banyak menulis kritik filem dalam Dewan Budaya dan majalah
Era.Majalah Hai diterbitkan pada 1996 dan beliau memulakan ruang “Sembang
Filem”.
Antara
novel beliau ialah Warna Tinta, Genta Rasa dan Laguku Untukmu. Pelarian Sang
Hero adalah satu-satunya antologi cerpen beliau .Antara cerpen beliau ialah Api
di Tanah Perkuburan, Misteri Pulau Batu dan Tangan-tangan Kaku.
Semasa
di DBP, beliau ditugaskan memimpin majalah Dewan Siswa dan menjadi sangat
popular.Tahun 1988, beliau menjadi Ketua Bahagian Majalah DBP - majalah Dewan
Bahasa (kemudian menjadi Jurnal Bahasa), Dewan Masyarakat, Dewan Sastera,
Pelita Bahasa, Dewan Budaya, Dewan Pelajar, selain Dewan Siswa. Di bawah
pimpinan beliau, Dewan Masyarakat buat pertama kalinya mencecah edaran melebihi
100,000 naskhah sebulan. Begitu juga Dewan Pelajar dan Dewan Siswa.
Dewan
Masyarakat membawa slogan “Berita, Maklumat, Ilmu” dengan laporan penyiasatan
dan laporan lapangan.Antaranya membuat liputan kemuncak perjuangan Mujahidin di
Afghanistan menentang rejim boneka Rusia pada tahun 1989.
Penghargaan
Beliau
pernah menjadi Anggota Panel Hadiah Karya Sastera (Bahagian Drama); panel
sayembara seperti drama yang dianjurkan oleh ESSO-GAPENA, DBP serta panel
Peraduan Menulis Cerpen Shell-New Straits Times (1988-1990).
Cerpen
Johan yang berjudul “Sang Politikus” telah memenangi Hadiah Sastera Kumpulan
Utusan 2001 dan Hadiah Sastera Perdana 2000/2001.
Beliau
menerima Anugerah Khas Hadiah Karya Sastera kerana adaptasinya untuk novel
Anwar Ridhwan (1984/85). Johan juga telah membukukan adaptasi yang dibuat ke
atas novel Langit Petang karya A. Samad Said.
Johan
menerima Pingat Setia Mahkota Selangor (1994); Pingat Kesatria Mangku Negara
(KMN) (1995) ;Pingat Panglima Jasa Negara (PJN) oleh Yang di-Pertuan Agong yang
membawa gelaran Datuk (1997).
Hasil penulisan
Drama
Angin Kering. Kuala Lumpur: Dewan
Bahasa dan Pustaka, 1981.
Sang Puteri. Kuala Lumpur: Sarjana
Enterprise Sdn. Bhd., 1982.
Asy Syura. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa
dan Pustaka, 1985.
Pemain. Ampang Jaya: Oen Industries,
1987.
Hari-hari Terakhir Seorang Seniman.
Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, 1988.
Langit Petang: 12 Tahun Kemudian. Kuala
Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, 1991.
Arah ke Mana. Kuala Lumpur: Dewan
Bahasa dan Pustaka, 1984.
Hujan Malam (peny. bersama Hashim
Awang). Petaling Jaya: Penerbit Fajar Bakti Sdn. Bhd., 1986.
Novel
Warna Tinta. Kuala Lumpur: Penerbitan
Utusan Melayu (M) Sdn. Bhd., 1976.
Genta Rasa. Kuala Lumpur: Utusan
Publication & Distributors Sdn. Bhd., 1977.
Laguku Untukmu. Kuala Lumpur: Rahman
Mat Media, 1979.
Novel
Kanak-kanak
Api di Tanah Perkuburan. Singapura:
Pustaka Nasional, 1973.
Misteri Pulau Batu. Singapura: Pustaka
Nasional, 1974.
Tangan-tangan Kaku. Kuala Lumpur: Dewan
Bahasa dan Pustaka, Cetakan Pertama, 1987.
Cerpen
Pelarian Sang Hero. Kuala Lumpur:
Eastern Universities Press (M) Sdn. Bhd., 1980.
Kajian
Sejarah Kesusasteraan Melayu (bersama
Safian Hussain et. al.) (Jilid I). Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka,
1981.
Pengenalan Kritikan Sastera, M. (peny.
bersama Hamdan Yahya dan Shamsudin Jaafar). Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan
Pustaka, 1983.
Tiada ulasan:
Catat Ulasan